Tapu Harcının İadesi Nasıl İstenir?

Tapu harcının iadesi için açılacak davalarda öncelikle hangi yargı kolunun görevli olduğu hususuna değinmek gerekir. Akabinde tapu harcının iadesini gerektirecek durumları ve bu durumlar neticesinde yapılması gereken işlemleri ele alacağız.

Önemle belirtmek gerekir ki bu yazımızda yalnızca icra dairesi tarafından yapılan açık arttırmalar neticesinde tapu harcı konusunda ortaya çıkan uyuşmazlıklar ele alınacaktır.

Tapu Harcı İle İlgili Yasal Düzenlemeler

Tapu harcı ile ilgili düzenlemeler 492 sayılı Harçlar Kanunu‘nun 57 ve davamı maddelerinde yer almaktadır. Ayrıca tapuda yapılan işlem neticesinde alınması gereken harç miktarları da Harçlar Kanununa bağlı (4) Sayılı Tarife‘de yer almaktadır.

492 sayılı Harçlar Kanunu’na bağlı (4) Sayılı Tarife‘nin “I-Tapu İşlemleri” başlıklı bölümünün 20/a maddesi gereğince; gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlak vergisi değeri üzerinden (cebrî icra ve şüyuun izalesi hallerinde satış bedeli, istimlaklerde takdir edilen bedel üzerinden) devir eden ve devir alan için ayrı ayrı tapu harcı alınır.

Bu yazının paylaşıldığı tarih itibariyle yukarıda anılan kanun maddesi gereğince alınması gereken harç oranı binde 20 olarak uygulanmaktadır.

Tapu Harcının İadesi Davasında Görevli Yargı Kolu

Tapu harcının iadesi davasında dikkate edilmesi gereken en önemli husus harcın tahsil edilip edilmediğidir. Şayet tapu harcı tahsil edilmişse bu durumda tapu harcının iadesinin muhatabı vergi dairesi olmaktadır. Dolayısıyla tapu harcının tahsil edildiği durumda, tapu harcının iadesi davası idari yargı kolu içerisinde bulunan vergi mahkemelerinde açılmalıdır.

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2023/6662 Esas 2023/5385 Karar

Tapu harçları ise tescil işlemi sırasında tapu sicil müdürlüğü tarafından tahakkuk ve tahsil olunur. Tapu sicil müdürlüğünün tapu harcı tahakkuk ve tahsili, idari bir işlem olup, anılan işleme karşı yapılacak itirazı inceleme görevi de idari yargıya aittir. Tapu harçları konusunda, icra müdürünün tahakkuk veya tahsil memuru sıfatı bulunmadığından, tapu harçlarının alınıp alınmayacağına karar verme görev ve yetkisi de yoktur.

Bu nedenle alacaklının, tapu satım harcının iadesi için tapu müdürlüğüne müzekkere yazılması yönündeki talebinin müdürlükçe reddine karar verilmesi doğru olup bu yöndeki şikayetin usulden reddi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/3236 Esas 2022/6421 Karar

Somut olayda; Katma Değer Vergisi, Damga Vergisi ile Tapu Harcının tahsil edildiği noktasında tartışma bulunmamaktadır. Bu bağlamda vergilerin ve harcın iadesinin muhatabı vergi dairesi olmuştur. Bu kapsamda açılan davada da; 3065 sayılı Kanun, 488 sayılı Kanun ile 492 sayılı Kanun hükümleri gereğince katma değer vergisi, damga vergisi ile tapu harcına ilişkin uyuşmazlığın görüm ve çözümü görevi, idari yargı içerisinde yer alan vergi mahkemelerine ait bulunmaktadır.

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2015/187 Esas 2015/10812 Karar

Tapu harçları ise tescil işlemi sırasında tapu sicil müdürlüğü tarafından tahakkuk ve tahsil olunur. Tapu sicil müdürlüğünün tapu harcı tahakkuk ve tahsili, idari bir işlem olup, anılan işleme karşı yapılacak şikayeti inceleme görevi de idari yargıya aittir. Tapu harçları konusunda, satış memurunun tahakkuk veya tahsil memuru sıfatı bulunmadığından, tapu harçlarının alınıp alınmayacağına karar verme görev ve yetkisi de yoktur.

O halde mahkemece, ihale alıcısı tarafından, satış memurunun tapu harcı olarak kesilen miktarın iadesi için yapılan şikayetin yargı yolu nedeniyle reddi gerekirken, işin esasının incelenerek istemin reddi yönünde hüküm tesisi isabetsiz ise de, sonuçta istem reddedildiğinden sonucu doğru mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.

Tapu Harcı Henüz Tahsil Edilmemiş İse Görevli Yargı Kolu

Hemen yukarıda tapu harcının tahsil edilmesi durumunda görevli yargı kolunun idari yargı olduğunu ve görevli mahkemenin de vergi mahkemesi olduğunu belirtmiştik.

Ancak tapu harcının tahsil edilmediği durumlarda somut olaya göre şikayet yoluna başvurulabilmektedir. Başka bir deyişle uyuşmazlık icra hukuk mahkemesinde çözüme kavuşturulmaktadır.

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2016/7879 Esas 2016/26280 Karar

Somut olayda, şikayet konusu 15.7.2015 tarihli icra müdürlüğü işleminde, ihale alıcısının, tescil aşamasında tapu müdürlüğünde ödeyeceği ihale bedeli üzerinden % 4 oranına karşılık gelen 5.120,00 TL’nin yarısının (tapu satış harcının), satış bedelinden ödenmesi gerektiğinden, 2.560,00 TL’nin dosyada alıkonulmasına karar verildiği anlaşılmaktadır. Söz konusu işlem, icra müdürlüğü işlemi olup, icra müdürlüğünün, tapu harcı yönünden tahakkuk ve tahsil görevi bulunmadığından, tapu harcının 2.560,00 TL’lik kısmını ilgilisine ödenmek üzere dosyada bulundurma yetkisi yoktur.

O halde mahkemece, yukarıda açıklandığı üzere alacaklı bankanın tapu harcına ilişkin şikayetinin kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile şikayetin tümden reddine dair hüküm tesisi isabetsizdir.

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2015/21405 Esas 2015/28456 Karar

Somut olayda, şikayet konusu 06.01.2015 tarihli icra müdürlüğü işleminde, tapu harcının satıcıyı ilgilendiren %0,20’lik kısmı olan 8.351,20 TL bedelin ilgilisine ödenmek üzere dosyaya ayrılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır. Söz konusu işlem, icra müdürlüğü işlemi olduğundan, icra müdürlüğünün tahakkuk ve tahsil görevi bulunmadığından, tapu harcının satıcıyı ilgilendiren 8.351,20 TL’lik kısmını ilgilisine ödenmek üzere dosyada bulundurma yetkisi yoktur.

O halde mahkemece, yukarıda açıklandığı üzere alacaklı bankanın tapu harcına ilişkin şikayetinin de kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde tapu harcına ilişkin istemin reddine dair hüküm tesisi isabetsiz olup, kararın bu nedenle tapu harcı yönünden bozulması gerekirken, Dairemizce onandığı anlaşılmakla şikayetçinin karar düzeltme isteminin kısmen kabulü gerekmiştir.

Tapu Harcının İadesi İle İlgili Yasal Düzenlemeler

Tapu harcının iadesi ile ilgili düzenlemeler 213 sayılı Vergi Usul Kanunu‘nun 116 ve devamı maddelerinde yer almaktadır.

Vergi Usul Kanununun 116 ve devamı maddelerinde vergi hatası veya hesap hatası yapılan durumlarda bu hataların re’sen ya da mükellefin talebi neticesinde düzeltilebileceği ifade edilmektedir.

Mükellef tarafından Vergi Usul Kanununun 122’nci maddesine dayanılarak düzeltme talebinde bulunulabilir ve bu talep posta ile taahhütlü olarak gönderilebilir.

Tapu Harcının İadesi Davasında Görevli Mahkeme

Vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarından doğan uyuşmazlıklarda görevli mahkeme vergi mahkemesi olup tapu harcı da bir harç türü olduğundan dolayı tapu harcının iadesi davasında görevli mahkeme vergi mahkemesidir.

Yukarıda emsal olarak paylaşmış olduğumuz Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin kararlarında görevli mahkemenin vergi mahkemesi olduğu hususu açıkça vurgulanmıştır.

Tapu Harcının İadesi Davasında Yetkili Mahkeme

Tapu harcının iadesi davasında yetkili mahkeme uyuşmazlık konusu tapu harcını tarh ve tahakkuk ettiren dairenin bulunduğu yerdeki vergi mahkemesidir.

Konu ile ilgili daha fazla bilgi almak için İletişim sayfamız üzerinden bizlere ulaşabilirsiniz.