Kamulaştırma bedeli, malikin rızası olmaksızın fiili el konulması veya hukuki el atılması sebebiyle mülkiyet hakkından doğan taleplere dair bedeli ifade etmektedir.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu‘na eklenen Geçici Madde 14. madde gereğince malikin rızası olmaksızın fiilî el konulması veya hukuki el atılması sebebiyle mülkiyet hakkından doğan taleplere dair bedel ve tazminata ilişkin davalarda verilen mahkeme kararları kesinleşmedikçe icraya konulamıyordu. Ancak Anayasa Mahkemesinin 4/2/2021 Tarih 2019/89 Esas ve 2021/10 Karar sayılı kararı ile ilgili madde iptal edildi.
“Kamulaştırma işlemleri tamamlanmamış veya kamulaştırması hiç yapılmamış olmasına rağmen 4/11/1983 tarihinden bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar fiilen kamu hizmetine ayrılan veya kamu yararına ilişkin bir ihtiyaca tahsis edilerek üzerinde tesis yapılan taşınmazlara veya kaynaklara kısmen veya tamamen veyahut irtifak hakkı tesis etmek suretiyle malikin rızası olmaksızın fiilî el konulması veya hukuki el atılması sebebiyle mülkiyet hakkından doğan taleplere dair bedel ve tazminata ilişkin davalarda verilen mahkeme kararları kesinleşmedikçe icraya konulamaz. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, kesinleşmemiş mahkeme kararlarına dayanılarak başlatılan icra takipleri kesinleşmiş mahkeme kararı ibraz edilinceye kadar durdurulur.” (2942 sayılı Kanun Geçici Madde 14 – (Ek:30/5/2019-7176/21 md.))
Anayasa Mahkemesinin iptal kararının gerekçesi ise şu şekildedir:
“Ancak mülkiyet ve adil yargılanma haklarına getirilen sınırlamanın kamu yararı amacına dönük olması yeterli olmayıp ayrıca ölçülü olması da gerekir. Bu ilke ise elverişlilik, gereklilik ve orantılılık olmak üzere üç alt ilkeden oluşmaktadır. Elverişlilik başvurulan önlemin ulaşılmak istenen amaç için elverişli olmasını, gereklilik başvurulan önlemin ulaşılmak istenen amaç bakımından gerekli olmasını ve orantılılık ise başvurulan önlem ve ulaşılmak istenen amaç arasında olması gereken ölçüyü ifade etmektedir.
Dava ve itiraz konusu kuralların yukarda belirtilen idarelerin yerine getirmekle görevli oldukları kamu hizmetleri için gerekli olan kaynakların korunması ve kamu hizmetlerinde meydana gelebilecek aksaklıklara engel olunması amaçlarına ulaşma bakımından elverişli ve gerekli olmadığı söylenemez.
Bununla birlikte dava ve itiraz konusu kuralların Anayasa’da kamulaştırma için öngörülmüş hükümlere uyulmaksızın fiilî bir el atma niteliğinde olan kamulaştırmasız el atmalardan kaynaklanan bedel ve tazminat alacaklarına ilişkin olduğu da gözetildiğinde fiilî bir müdahale nedeniyle mülkiyet hakkı ihlâl edilmiş malikin bu zararının telafi edilmesi amacıyla hükmedilmiş bedel veya tazminat alacağına ilişkin mahkeme kararının icra takibine konu olabilmesi için kesinleşmiş olması şartını araması, malik lehine hükmedilen bedel veya tazminata kavuşmanın gecikmesine neden olmak suretiyle malike aşırı bir külfet yüklemekte ve kamu yararı ile kişisel yarar arasında gözetilmesi gereken adil dengeyi malik aleyhine bozmaktadır. Bu yönüyle kuralların ulaşılmak istenen amaç ile orantılı olmadığı anlaşılmaktadır.
Mülkiyet ve adil yargılanma haklarının ölçüsüz biçimde sınırlandırılmasına neden olan maddenin ikinci cümlesinde yer alan dava ve itiraz konusu kural, alacağın tahsili sürecinin başlamasından sonra geçmişe etkili yasama tasarruflarıyla kararın uygulanma imkânını önemli oranda zorlaştırması yönüyle de devlete olan güven duygusunu zedelemekte ve hukuki güvenlik ilkesini ihlal etmektedir. 103. Açıklanan nedenlerle, kurallar Anayasa’nın 13., 35., 36. ve 46. maddelerine aykırıdır. İptalleri gerekir.” (Anayasa Mahkemesinin 4/2/2021 Tarih 2019/89 Esas ve 2021/10 Karar)
Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra kamulaştırma bedeli veya tazminatının artık kesinleşmeden icraya konulabileceğini söyleyebiliriz. Ancak Anayasa Mahkemesi kararından sonra yeni bir düzenleme yapılıp yapılmadığı konusunun ayrıca araştırılması gerekmektedir.
Konu ile ilgili daha fazla bilgi almak isterseniz İletişim sayfamızdan bizlere ulaşabilirsiniz.
Sakaryanın sapanca ilçesinde ikamet ediyorum bana ait villam acele kamulaştırma kapsamına girdi 2019 yılindan beri dava devam ediyor 2019 yılında 400bin tl verdiler itiraz hakkımız şekli kalmak kaydı ile parayı aldım ve itiraz ettim istinaf mahkemesi kararı bozdu dosya tekrar davası görülen sapanca adliyesinde geri gönderildi dava devam ediyor
Size bir sorum var devlet demir yollarına tapudan tescil yapılmamış bir taşınmaz in icra yolu ile tahliyesi yapılması hukukimidir.bana tebligat geldi lütfen bilgi verin.ssygilsr