Cezaevi Yiyecek Bedeli Borcu 2024

Cezaevi yiyecek bedeli, her mahkûmun cezaevinde bulunduğu süre boyunca yemiş olduğu yiyecek bedellerinin tamamının karşılığıdır.

Halk arasında yemek bedeli veya iaşe bedeli olarak da bilinmektedir.

Yiyecek Bedeline İlişkin Yasal Düzenleme

Yiyecek bedeline ilişkin hükümler 2548 sayılı Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar Ve Mahkûmlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanun içerisinde yer almaktadır.

2548 sayılı Kanun’un 2. maddesinde “Her mahkûm cezaevinde bulunduğu müddetçe yiyecek bedelini ödemeğe mecburdur.” düzenlemesi bulunmaktadır.

Yiyecek Bedeli Nasıl Hesaplanır?

2548 sayılı Kanun’un 2. maddesinin 2. fıkrası “Bu yiyecek bedelleri cezaevleri idarelerince altı ayda bir bordro yapılarak tahakkuk ettirilir. Mahkûmiyetleri altı aydan aşağı olan mahkûmlara ait bordrolar salıverilecekleri tarihten bir hafta evvel yapılır. Bordrolar mahkûmlara da tebliğ olunur.” düzenlemesini içermektedir.

Düzenlemeden de anlaşılacağı üzere yiyecek bedeline ilişkin ilk hesaplama cezaevi idareleri tarafından yapılmaktadır.

Mahkûmiyetleri 6 aydan fazla olan mahkûmlara ait yiyecek bordroları her 6 ayda bir düzenlenirken mahkûmiyetleri 6 aydan az olan mahkûmlara ait yiyecek bordroları ise bu kişilerin salıverilme tarihlerinden 1 hafta önce düzenlenmektedir.

Ayrıca düzenlemenin “Bordrolar mahkûmlara da tebliğ olunur.” kısmından da anlaşılacağı üzere cezaevi idareleri tarafından düzenlenen bu yiyecek bordrolarının mahkumlara tebliğ edilmesi gerekmektedir.

Yiyecek Bedeli Nasıl Tahsil Edilir?

Yukarıda bahsetmiş olduğumuz üzere 2548 sayılı Kanun’a göre ilk aşamada cezaevi idaresi tarafından düzenlenen yiyecek bordrolarının mahkûmlara tebliğ edilmesi gerekmektedir. Bu bordroların mahkûmlara tebliğ edilmesinden sonra şayet mahkûmun ödeme gücü varsa bu esnada ödenmesi gerekmektedir.

Başka bir deyişle cezaevi yiyecek bedelini ödemek isteyen kişi, cezaevi idaresi tarafından düzenlenen yiyecek bordrosunun tarafına tebliğinden sonra ödemesini gerçekleştirebilir.

Cezaevi idaresi tarafından yiyecek bordrosu tebliğ edilmesine rağmen mahkûmlar tarafından ödeme yapılmaması durumunda ise devreye Cumhuriyet Başsavcılığı ve devamında vergi daireleri girmektedir.

Cumhuriyet Başsavcılığı’nın ve devamında vergi dairelerinin süreç içerisinde konumuna ise ayrıca değinmekte fayda bulunmaktadır.

Cumhuriyet Başsavcılığı Tarafından Yapılması Gereken Araştırma

2548 sayılı Kanun’un 2. maddesinin 3. fıkrası “Tahakkuk ettirilen yiyecek bedelleri mahkûmlar tarafından ödenmezse, Cumhuriyet Müddeiumumilikleri tarafından kendilerinin ikametgahı belediyeleri ve belediye teşkilatı olmıyan yerlerde bağlı bulundukları kaymakam veya nahiye müdürlükleri marifetiyle borçlarını ödemeğe muktedir olup olmadıkları tahkik olunur.” düzenlemesini içermektedir.

Madde metninden de anlaşılacağı üzere cezaevi idaresi tarafından düzenlenen yiyecek bordrosunun kendisine tebliğ edilmesine rağmen yiyecek bedeli borcunu ödemeyen mahkûmlar hakkında Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “ödeme gücü” araştırılması yapılması gerekmektedir.

Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yapılan araştırma neticesinde mahkûmun ödeme gücünün bulunduğu tespit edilirse 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun hükümleri gereğince tahsil edilmek üzere cezaevi yiyecek bedeli borcu ilgili vergi dairesine gönderilir.

Bu noktadan itibaren vergi dairesi tarafından cezaevi yiyecek bedeli borcunu tahsil etmek üzere bir ödeme emri hazırlanır ve borçluya gönderilir.

Ödeme Gücü Olmayanlar Cezaevi Yiyecek Bedelini Ödemek Zorunda Mı?

Yukarıda açıkça belirtmiş olduğumuz üzere Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından mahkûmun ödeme gücünün bulunup bulunmadığına ilişkin araştırma yapılması gerekmektedir. Bu araştırma yapılmadan bir mahkûmun cezaevi yiyecek bedelini ödeme durumunun olup olmadığı bilinemez. Haliyle bu araştırma yapılmadan vergi dairesi tarafından mahkûma ödeme emri gönderilmesi de hukuka aykırı olacaktır.

2548 sayılı Kanun’un 2. maddesinin 6. fıkrasında “İşyurtlarında çalıştırılanlar ile ödeme gücü olmadığı anlaşılanlardan yiyecek bedelleri alınmaz.” düzenlemesi bulunmaktadır.

Görüldüğü üzere ödeme gücü olmayan mahkûmdan cezaevi yiyecek bedelinin alınması mümkün değildir. Yiyecek bedelinin tahsil edilebilmesi için öncelikli olarak Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “ödeme gücü” araştırması yapılması gerektiğini bir kez daha belirtmek isteriz.

Ödeme gücü bulunmayan mahkûm, cezaevi yiyecek bedelini ödemek zorunda olmadığı gibi bu yiyecek bedelinin tahsili için vergi dairesi tarafından kendisine gönderilen ödeme emrinin iptali davası açmak suretiyle borçtan kurtulabilir.

Cezaevi Yiyecek Bedeli Borcu İçin Gönderilen Ödeme Emrinin İptali Davası

Vergi dairesi tarafından yiyecek bedelinin tahsili amacıyla mahkûma gönderilen ödeme emrine karşı süresi içerisinde iptal davası açılabilir.

Uygulamada en çok karşılaşılan ödeme emrinin iptali sebebi ise Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından mahkûmun ödeme gücünün olup olmadığına yönelik araştırma yapılmamış olmasıdır.

Ödeme emrinin iptali için başkaca sebepler de bulunmakla birlikte ödeme emrine karşı dava açmayı düşünen kişiler bir avukattan hukuki destek alabilirler.

Cezaevi Yiyecek Bedeli Borcu Zamanaşımı

2548 sayılı Kanun’un 2. maddesinin 5. fıkrasında “Yiyecek bedellerinden doğan alacaklar mahkûmiyetin hitamı tarihinden başlamak üzere beş senelik mürururzamana tabidir.” şeklinde düzenleme bulunmaktadır.

Bu düzenlemeden de anlaşılacağı üzere cezaevi yiyecek bedeli borcu mahkûmiyetin sona erdiği tarihten itibaren başlamak üzere 5 sene sonra zamanaşımına uğrar.

Zamanaşımına uğramış bir borcun borçlusu ise bu borcu ödemek zorunda değildir. Mevzuatımız kendisine tanıdığını haklardan yararlanıp borcun zamanaşımına uğramış olması sebebiyle ödemekten kaçınabilir.

Konu ile ilgili daha fazla bilgi almak için İletişim sayfamız üzerinden bizlere ulaşabilirsiniz.