Hava Parası İade İstenebilir Mi? 2024

Hava parası, bir yeri kira ile tutabilmek için sahibine veya içindeki kiracıya açıktan verilen paradır. (Türk Dil Kurumu)

Genellikle bir iş yerinin eski kiracıdan yeni kiracıya devredilirken eski kiracının kazanmış olduğu itibarın ve müşteri kitlesinin tamamının ya da bir kısmının yeni kiracıya yansıyacağı düşüncesiyle ödenmektedir.

Hava Parasına İlişkin Yasal Düzenlemeler Nelerdir?

Hava parası, 6570 sayılı Gayrimenkul Kiraları Hakkında Kanun‘un 16. maddesinde açık bir şekilde düzenlenmişken anılan Kanun 2011 yılında yürürlükten kaldırılmıştır.

6570 sayılı Kanun’un 16. maddesi “Hava parası olarak veyahut her ne nam ve suretle olursa olsun bu kanuna göre taayyün eden kira bedelinden fazla para alanlar, bunlar namına hareket edenler veya bunlara tavassut edenlere 15 inci madde hükmüne aykırı hareket edenler hakkında altı aydan bir seneye kadar hapis ve üç yıllık kira bedeli tutarınca ağır para cezası hükmolunur. Mükerrirler hakkında bu cezalar bir misli artırılır.” hükmünü içermekteydi.

Görüldüğü üzere para alınması 6570 sayılı Kanun ile açık bir şekilde yasaklanmış ve hatta alanlar hakkında hapis cezasına hükmolunacağı belirtilmiştir. Ancak yukarıda da ifade etmiş olduğumuz üzere 6570 sayılı Kanun 2011 yılında yürürlükten kaldırılmıştır.

6570 sayılı Kanun’un yürürlükten kalkması ile birlikte konuya ilişkin açık bir düzenleme mevzuatımızda yer almamakla birlikte 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve Yargıtay kararları bu konuya açıklık getirmektedir.

Hava Parasının İadesine İlişkin Sözleşmeler Geçerli Midir?

Öncelikle ifade etmek gerekir ki kiraya veren ile kiracı arasındaki kira sözleşmesinde bu hususta bir ödeme yükümlülüğü getirilmesi hukuka aykırı olacaktır.

Bu noktada ödenen para iade alınabilir mi ya da ödenen paranın iade alınmasına ilişkin sözleşmeler geçerli midir sorusu akıllara gelebilir.

6098 sayılı TBK’nin 27. maddesine göre kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmeler kesin olarak hükümsüzdür.

Aynı zamanda 6098 sayılı TBK’nin 81. maddesine göre de hukuka veya ahlaka aykırı bir sonucun gerçekleşmesi amacıyla verilen şey geri istenemez.

Bu düzenlemeler doğrultusunda ödenen paranın iade edilemeyeceğini ya da paranın iade edileceğine ilişkin sözleşme hükmünün geçersiz olacağını söyleyebiliriz.

Hava Parasının İadesi Yargıtay Kararı

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi de 2019 tarihli bir kararında ödenen paranın iadesi için başlatılan icra takibinde alacaklının ödemiş olduğu paranın iadesini talep etmesinin mümkün olmadığını ve borçlunun (kiraya verenin) bu borçtan sorumlu olmadığına karar vermiştir.

“TBK’nin 26, 27 ve 81. maddeleri gereğince, kanuna ve ahlaka uygun olmayan bir amacın gerçekleştirilmesi için verilen şeylerin geri alınması yasal olarak mümkün değildir. Anılan yasa maddeleri hükmünce ödenen hava parasının iadesi istenemez.” (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2017/12207 Esas 2019/6117 Karar)

Yine Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 2012/14655 Esas 2012/21409 Karar sayılı kararında da ödenen 50.000 TL’nin hukuka ve ahlaka aykırı bir amaç uğruna ödenmiş olduğu anlaşıldığından iadesi talebinin reddine karar verilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

Görüldüğü üzere kira sözleşmesine yazılsa dahi bu amaçla para alınması yasak olduğu gibi yasağa uymayan kiracı tarafından ödenen paranın iadesinin istenmesi de mümkün değildir.

Konu ile ilgili daha fazla bilgi almak için İletişim sayfamız üzerinden bizlere ulaşabilirsiniz.